Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) ve Tarihi Kentler Birliği Başkanı Mansur Yavaş, Tarihi Kentler Birliği 2. Olağan Birlik Meclisi Toplantısı'nda, "Tarihinde ilk kez projeye hibe veren değil, kaliteli projeyi üreten bir süreç başlattık. İhalemizi tamamlayarak müelliflerle anlaşmalarımızı başlattık. Başvuru yapan hiçbir belediyeyi geri çevirmedik. Başvurularını tamamlayamayan belediyelere başvuru süresi boyunca danışmanlık hizmeti de sunduk, ki bu dayanışma ağımız genişlesin. Bu başvuruların bir kısmına proje desteği veriyoruz; yani projeler Tarihi Kentler Birliği tarafından hazırlanacak. Proje desteği alanların çalışmalarını en kısa sürede başlatacağız. Uygulama desteği alan projelerin sahadaki uygulamalarına ise önümüzdeki yıl itibarıyla başlayacağız" dedi.
Tarihi Kentler Birliği 2. Olağan Birlik Meclisi Toplantısı, ABB ve Tarihi Kentler Birliği Başkanı Mansur Yavaş başkanlığında Edirne'de başladı. Atatürk Kültür Merkezi'ndeki toplantının açılış konuşmalarını Edirne Belediye Başkanı Filiz Gencan Akın ve ABB Başkanı Mansur Yavaş yaptı.
"Kalbimizin en kıymetli köşesinde duran ecdat yadigârımız Edirne"
Yavaş, konuşmasına Tarihi Kentler Birliği’nin kurucularından Prof. Dr. Metin Sözen’i anarak başladı. Yavaş birliğin, Türkiye’nin dört bir yanındaki belediyeleri, ortak bir kültür bilinciyle buluşturan güçlü bir dayanışma ağı olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Bizim işimiz yalnızca geçmişin izlerini onarmak değil, o izlerin anlattığı hikâyeyi geleceğe taşımaktır. Serhat şehir Edirne, 1361’de Murad Hüdavendigâr ile fethedilen, Osmanlı’ya 88 yıl boyunca başkentlik yapmış, çağ açıp çağ kapatan büyük imparatorumuz Fatih Sultan Mehmed’i, onun babası 2. Murad’ı bağrında büyütmüş bir şehirdir. Gazi Evrenos’un, Mihail Bey’in, akıncı beylerinin izlerini taşıyan; Hıdırlık Tekkesi’nde, Hasan Sezai’de maneviyatı yaşayan; Sinan’ın ustalık imzası Selimiye ile medeniyetimizin zirvesini taçlandıran Edirne. Balkan Savaşları’nda hattı müdafaamızın son noktası, Batı’ya karşı yüzyıllar boyu vatanı koruyan sınırımız. Bugün Ankara neyse, Edirne de oydu; onurla, gururla başkentlik tacını taşıdı. Bursa, Edirne, İstanbul, Ankara. Dört büyük şehrin karesinde, Konya ile her biri inci olan, kalbimizin en kıymetli köşesinde duran ecdat yadigârımız Edirne.
"Hem Balkanların hem de Anadolu’nun ruhunu aynı potada eriten bir şehir"
Ecdat yadigârı bu eşsiz kentin her bir köşesini, Selimiye’den Eski Cami’ye, Beş Şerefeli’den zarif köprülerine kadar her santimini korumak, yarına taşımak boynumuzun borcudur. Edirne de bu sorumluluğu en iyi anlatan şehirlerden biri. Osmanlı’ya başkentlik yapmış bu kadim şehir, Mimar Sinan’ın ustalık eseri Selimiye Camisi ile gökyüzüne, Meriç ve Tunca’nın zarif köprüleriyle zamana meydan okur. Kırkpınar Yağlı Güreşleri, yedi asrı aşan bir spor geleneğiyle bize kültürün yalnızca yazılı belgelerden değil, yaşayan ritüellerden de oluştuğunu hatırlatır. Tarihi çarşılarından Arnavut kaldırımlı sokaklarına, Selimiye’nin gölgesinde kurulan sabah pazarlarından Saraçlar Çarşısı’nda yüzyıllardır süren el sanatlarına kadar Edirne hem Balkanların hem de Anadolu’nun ruhunu aynı potada eriten bir şehir olarak, kültürel hafızamızın en güçlü sayfalarından biridir.
Bugün burada, yalnızca kültür ve tarih üzerine konuşmakla kalmayacağız. Hepinizin merakla takip ettiği önemli bir gündemimiz daha var. Bildiğiniz gibi birliğimize üye belediyelerimizin, kendi kentlerindeki tarihi ve kültürel yapıların korunması ve yaşatılması için yaptıkları başvuruların değerlendirme sürecini tamamladık. Bu yıl 5 Haziran’da açtığımız çağrıya 107 belediyemiz, 125 proje ile başvurdu. Bu güçlü katılım, yerel yönetimlerimizin kültürel mirası koruma ve yaşatma konusundaki kararlılığının, aynı zamanda bu alanda oluşturduğumuz dayanışma ruhunun en somut göstergesidir.
"Üye sayımız 480’e yükseldi"
Tarihi Kentler Birliği Başkanı olarak göreve başlandığımız tarihten itibaren daha önce birliğe üye olmamış belediyelerimizin önemli bir ilgisiyle karşılaştık. Üye sayımız bu süreç içerisinde 480’e yükseldi. Üyelik kararlarını meclislerinden almak için süreç başlatmış olan çok sayıda belediyemiz de birliğimize katılacak. Bu dayanışma ruhu Anadolu’nun dört bir yanına umut taşıyacak. Böyle yoğun bir katılımla burada olmaktan büyük gurur duyuyorum.
Tarihi Kentler Birliği Anadolu’nun derin zenginliğini yansıtabilecek kent dokuları yaratabilmek için çıtayı sürekli yukarı taşımalı. Bu kapsamda önemli kurumsal bir başlangıç yaptık. Tarihinde ilk kez projeye hibe veren değil, kaliteli projeyi üreten bir süreç başlattık. İhalemizi tamamlayarak müelliflerle anlaşmalarımızı başlattık. Türkiye’nin önemli mimarlarını bir araya getirerek Anadolu’nun dört bir köşesine proje hazırlayacakları öncü bir modeli sizlerle paylaşmak isterim.
"Proje desteği alanların çalışmalarını en kısa sürede başlatacağız"
Başvuru yapan hiçbir belediyeyi geri çevirmedik. Başvurularını tamamlayamayan belediyelere başvuru süresi boyunca danışmanlık hizmeti de sunduk ki bu dayanışma ağımız genişlesin. Şartlara haiz bütün projeler için mutlaka fikir projesi düzeyinde destekte bulunacağız. Bu başvuruların bir kısmına proje desteği veriyoruz; yani projeler Tarihi Kentler Birliği tarafından hazırlanacak. Bir kısmına ise uygulama desteği veriyoruz; yani bu da restorasyon ya da iyileştirme çalışmaları anlamına geliyor. Proje desteği alanların çalışmalarını en kısa sürede başlatacağız. Uygulama desteği alan projelerin sahadaki uygulamalarına ise önümüzdeki yıl itibarıyla başlayacağız."
"Kültürel mirası korumak yalnızca geçmişe değil, çocuklarımızın geleceğine de sahip çıkmaktır"
Yavaş, toplantının Edirne’de yapılmasına vesile olan ve kendilerini ağırlayan Edirne Belediye Başkanı Akın'a teşekkür ederek, "Edirne’nin tarihi ve kültürel değerlerini tüm yönleriyle tanıma fırsatı sunan bu ev sahipliği, toplantımıza ayrı bir anlam katıyor. Edirne bir Osmanlı başkenti olarak bütün kültürel güzellikleriyle bugüne ulaşmış bir kent. Tanımak, tanıtmak ve üzerine çalışmak için belki de en anlamlı kentlerden bir tanesi. Bugün belediye başkanlarımızla, meclis üyelerimizle burada olmanın mutluluğunu çok derinden hissediyorum. Filiz Başkanın şahsında bütün Edirne’nin yanında olduğumuzu söylemek isterim. Biliyoruz ki, kültürel mirası korumak yalnızca geçmişe değil, çocuklarımızın geleceğine de sahip çıkmaktır. Bu bilinçle, dayanışma içinde, ortak akılla, bilgi ve sevgiyle çalışmaya devam edeceğiz" diye konuştu.
"Edirne bölgesel işbirlikleri için merkez haline geldi"
Edirne Büyükşehir Belediye Başkanı Akın ise UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Selimiye Camisi ve Külliyesi'nin yalnızca bir ibadethane değil, aynı zamanda tüm insanlığın ortak kültürel ve mimari mirasının simgesi olduğunu vurguladı. Edirne’nin tarihin sadece sanat ve mimariden ibaret olmadığını belirten Akın, şöyle konuştu:
"Edirne; Rus, Bulgar ve Yunan işgallerine sahne olmuş; Balkan Savaşları’nda Şükrü Paşa’nın kahramanca savunmasıyla tarihe geçmiştir. Yunan işgali döneminde ise Edirne, Millî Mücadele ruhunu canlı tutarak bağımsızlık mücadelesine büyük güç katmıştır. Bugün kadim Kent Edirne’nin cadde ve sokaklarını taçlandıran mimari ve kültürel miraslar bir taraftan kentin kültürel kimliğini oluştururken diğer taraftan da UNESCO’nun Somut ve Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerinde yer alarak kentin kültür turizmini uluslararası boyuta taşımaktadır.
Bu bağlamda Selimiye Camisi ve Külliyesi UNESCO’nun Dünya Mirası Listesinde yer alırken somut olmayan kültür mirası listesinde de Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali, Ebru: Türk Süsleme Sanatı ve Hıdırellez: Bahar Bayramı yer almaktadır. Uzunköprü ile Sultan II. Bayezid Külliyesi de aday listede beklemektedir. Bu derinlik ve çeşitlilik, Edirne’yi Tarihi Kentler Birliği’nin doğal üyesi yapmıştır.
2000 yılında kurulan Tarihi Kentler Birliği, Türkiye’deki yerel yönetimlerin tarihî mirası koruma yolculuğunda en güçlü platformlardan biridir. Edirne de kuruluşundan itibaren bu birliğin kurucu üyelerinden biri olarak öncü rol oynamıştır. Birlik çatısı altında Edirne’de düzenlenen seminerler, buluşmalar ve eğitim programları, şehrimizin koruma bilincini güçlendirmiştir. Tarihi Kentler Birliği buluşmalarında, Karaağaç ve Kaleiçi’nden Yıldırım’a, Yıldırım’dan Sarayiçi’ne, Sarayiçi'nden Kıyık semtine kadar Edirne’nin kültürel kimliğini oluşturan tüm tarihî bölgeler ele alınmış; onarılan yapılar, müzeler ve kültürel güzergâhlar, koruma bilincinin somut örnekleri olmuştur. Edirne, birliğin sağladığı ortak akıl ve işbirliği sayesinde, kültürel mirasını yalnızca korumakla kalmamış, aynı zamanda bölgesel işbirlikleri için bir merkez haline gelmiştir.
"Kadim şehirlerimizin değerlerini geleceğe taşımak, hepimizin ortak sorumluluğudur"
Tarihi Kentler Birliği’nin kurucularından ve Onursal Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, ömrünü kentlerin tarihî, kültürel ve mekânsal birikimini görünür kılmaya adamış, yüzlerce öğrenci yetiştirmiş, kentlerimizin geleceği için ışık olmuştur. ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliği aracılığıyla yerel yönetimlere rehberlik etmiş, koruma bilincini sadece akademik bir tartışma olmaktan çıkarıp toplumsal bir görev haline getirmiştir. TBMM tarafından verilen Üstün Hizmet Ödülü, Kültür ve Sanat Ödülü, onun ülkemize kazandırdığı değerlerin yalnızca sembolleridir. 2 Ağustos 2025’te aramızdan ayrılmış olması bizler için büyük bir kayıp olsa da onun bıraktığı miras, yolumuzu aydınlatmaya devam edecektir. Bugün burada, Prof. Dr. Metin Sözen’in açtığı yolda ilerleyerek Edirne gibi kadim şehirlerimizin değerlerini geleceğe taşımak, hepimizin ortak sorumluluğudur.
"Tarihî şehirlerimizi korumak yalnızca geçmişe saygı değil, aynı zamanda geleceğe karşı görevdir"
Edirne bize şunu gösteriyor: Tarihî şehirlerimizi korumak yalnızca geçmişe saygı değil, aynı zamanda geleceğe karşı görevdir. Tarihi Kentler Birliği, bu görevi ortak akıl, dayanışma ve bilinçle yerine getiren güçlü bir yapıdır. Edirne’nin sokaklarında dini, askeri ve sivil yapılarında yaşayan tarih, bizlere daima yol gösterecektir. Tarihi Kentler Birliği’nin kuruluşunda ve gelişiminde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyor, özellikle de rahmetli Metin Sözen’i saygı ve şükranla anıyor; Edirne’nin tarih boyunca üstlendiği misyonu ve bu birliğin amaçlarını geleceğe taşımak için hep birlikte çalışmamız gerektiğini bir kez daha vurgulamak istiyorum."
Açılış konuşmalarının ardından videolar gösterildi.
Ardından Birlik Meclis Toplantısı'na geçildi. İlk oturum olan "Tarihi Yapıların Planlanması ve Korunmasında Disiplinler Arası Yaklaşımlar"da TKB Danışmanı ve ABB Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanlığı Proje Koordinatörü Bekir Ödemiş moderatörlük yaptı. Oturumda Emre Arolat Architecture Ana Tasarım Sorumlusu Emre Arolat, İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Türkiye Deprem Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alper İlki, ODTÜ Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cana Bilsel, Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Semiha Kartal söz aldı.
Oturumun ardından "Osmanlı Payitahtı Edine'nin Kültür Hayatı Gezisi" kapsamına Selimiye Camisi ve Külliye ile çevresi, Edirne Belediyesi Kent Müzesi, tarihi belediye binası, eski Ulu Cami, Atatürk Anıtı, Üç Şerefeli Cami, Lozan Anıtı ve Tarihi Gar binası ziyaret edilecek.
