Keçiören Belediyesi ile Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçiliği iş birliğinde, daha önce çalınan Kaysın Kuliyev Büstü’nün yenisi Kaysın Kuliyev Parkı’nda düzenlenen törenle açıldı. Heykeltıraş Leuan Akhmatov imzalı yeni büst, Dışişleri Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı’nın onayıyla Rusya’dan getirildi.
Törene; Rusya Büyükelçi Vekili Aleksey Ivanov, Kazakistan Eski Kültür Bakanı Prof. Dusen Kaseinov, şairin yeğeni Malik Kuliyev, Rusya Yazarlar Birliği Üyesi Asker Doduev, diplomatik misyon temsilcileri ve çok sayıda davetli katıldı.Keçiören Belediye Başkanı Dr. Turgut Altınok’u temsil eden Başkan Başdanışmanı Feyzullah Budak ile konuşmacılar, Balkar Türkü büyük şair Kaysın Kuliyev’in savaş, barış, insanlık ve kardeşlik temalı evrensel şiirlerini övdü.
Cengiz Aytmatov’un “Sen dünya edebiyatında bizim bayrağımız oldun” sözü ve eserlerinin 120’den fazla dile çevrilmesi sıkça vurgulandı.
Büyükelçi Vekili Ivanov, Kuliyev’in İkinci Dünya Savaşı gazisi olduğunu ve şiirlerinin insanlığın ortak değerlerine ulaştığını belirtti. Prof. Kaseinov ise TÜRKSOY döneminde düzenlenen 100. yıl etkinliklerini hatırlattı.
Protokol konuşmalarının ardından Rusya Yazarlar Birliği’nin Özarslan’a onur madalyası sunması ve karşılıklı hediye takdimiyle devam etti. Elbrus Kafkas Dans Topluluğu’nun gösterisinin ardından yeni büst kurdele kesilerek açıldı.
Kaysın Kuliyev Kimdir?
Kaysın Şuvayevic Kuliyev (1 Kasım 1917 – 4 Haziran 1995), Balkar Türkü dünyanın tanıdığı en büyük şairlerinden biridir. Kabardino-Balkarya Özerk Cumhuriyeti’nin El-Tübyü (bugünkü Kaysın Kuliyev köyü) köyünde doğmuştur. Halkına ve Türk dünyasına mal olmuş, aynı zamanda evrensel insanlık değerlerini en güçlü şekilde dile getirmiş bir şair ve düşünce insanıdır.
Hayatındaki dönüm noktaları:
- 1940’ta Moskova’daki Gorki Edebiyat Enstitüsü’nden mezun oldu.
- İkinci Dünya Savaşı’nda Kızıl Ordu’da savaştı, ağır yaralandı, madalyalar aldı.
- 1944’te, henüz 27 yaşındayken, tüm Balkar ve Karaçay halkı gibi Stalin’in emriyle Orta Asya’ya (Kırgızistan ve Kazakistan) sürgüne gönderildi. 13 yıl sürgünde kaldı.
- Sürgünde bile şiir yazmaya devam etti; halkının acısını, direncini ve umudunu dizelere döktü.
- 1956’da halkı aklanınca vatanına döndü, 1957’de ilk şiir kitabı “Dağlara Selam” yayımlandı.
- “Yaralı Taş”, “Yıldızlar Yanacak”, “Başaklar ve Yıldızlar”, “Dağların Oğlu”, “Kızılcık Işığı”, “Akşam Işıkları” gibi kitaplarıyla ünlendi.
- Şiirleri 140’tan fazla dile çevrildi (bazı kaynaklarda 120+ denir, gerçek sayı daha yüksektir).
- 1974’te SSCB Devlet Ödülü, 1990’da ise “SSCB Halk Şairi” unvanı aldı.
Dünyaca ünlü isimlerin Kuliyev hakkındaki sözleri:
- Cengiz Aytmatov: “Sen, dünya edebiyatında bizim bayrağımız oldun. Ben seni hoca kabul ediyorum.”
- İndira Gandhi: “Savaşta atılan her kurşun annelerin kalbinden geçer” dizesini alıntılayarak “Kuliyev savaşın trajedisini en güçlü anlatan şairdir” demiştir.
- Rasul Gamzatov, Nazım Hikmet, Aram Khachaturyan, Dmitri Şostakoviç gibi isimler onun yakın dostu ve hayranıydı.
En bilinen dizelerinden bazıları (Türkçe çevirileri):
- “İnsanlar vardır, yıldız gibi parlayan / İnsanlar vardır, taş gibi ağırlaşan”
- “Savaşta atılan her kurşun / Annelerin kalbinden geçer”
- “Dağlar ağlamaz, dağlar susar / Ama içten içe yanar”
- “Ben ölürsem dağlarım ağlasın / Ben ölürsem yıldızlarım ağlasın”
Keçiören’deki büstün hikâyesi: Kuliyev’in büstü ilk kez 2017’de, doğumunun 100. yılı dolayısıyla Keçiören’de açılmıştı. 2020’de maalesef çalındı. Rusya Büyükelçiliği’nin girişimiyle yeni büst, ünlü heykeltıraş Leuan Akhmatov tarafından yeniden yapıldı ve 2025’te tekrar aynı parka (Kaysın Kuliyev Parkı) yerleştirilerek törenle açıldı.Kaysın Kuliyev, hem Kafkas sürgününün acısını omuzlamış bir halk ozanı hem de savaş, barış, sevgi ve insanlık üzerine yazdığı şiirlerle bütün dünyanın ortak vicdanının sesi olmuş büyük bir şairdir. Onun dizeleri bugün hâlâ Türkçe, Rusça, İngilizce, Almanca, Arapça ve daha birçok dilde okunmakta, genç nesillere ilham vermektedir.