‘Sansür Yasası’ Görüşmeleri Ertelendi

Sosyal medya ile internet haberciliğine ilişkin düzenlemeler içeren ve ‘dezenformasyon düzenlemesi’ olarak adlandırılan Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi büyük tartışmaları da beraberinde getirdi.

AKP ve MHP'nin 26 Mayıs'ta Meclis'e getirdiği ve ‘sansür yasası' olarak nitelenen kanun teklifinin geri çekilmesi için tepkiler sürüyor.

GEÇTİĞİMİZ HAFTA ERTELENMİŞTİ

Geçtiğimiz hafta CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, yaptığı açıklamada “Girişimlerimiz sonucu, üzerinde parti gruplarının daha fazla müzakere edilebilmesi için bu hafta ertelenmiştir” ifadelerini kullanmıştı.

AKP’DEN ‘ERTELENDİ’ AÇIKLAMASI GELDİ

Bu hafta yeniden gündeme alınması planlanan yasa teklifi, yeni yasama dönemine ertelendi. AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal, “Dezenformasyon yasa teklifi, yeni yasama döneminde görüşülmeye başlanacak. 1 Temmuz itibariyle TBMM tatile giriyor ” ifadelerini kullandı.

SOSYAL MEDYA YASASI NEDİR, NELERİ KAPSIYOR?

Sosyal medya yasa teklifi ile; sahte isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi düşüncedeki kişilere, herhangi bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere veya milletlere yönelik küfür, iftira veya hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa zemin oluşturmayı ortadan kaldırmayı hedefliyor.

SOSYAL MEDYA YASASI MADDELERİ NELERDİR?

Teklifle; İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda da değişiklik yapılıyor. Bu kapsamda; uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi amacıyla içeriğin çıkarılması, erişimin engellenmesi kararlarının uygulama mercii noktasındaki tereddütlerin ortadan kaldırılması ve Erişim Sağlayıcıları Birliği'nin görev ve yetki alanı belirleniyor.

Çocukların, gençlerin ve ailenin internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve güvenli kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Birliğe ilave görevler veriliyor. Kişilik haklarının korunmasına yönelik olarak Birliğe yapılan müracaatlara ilişkin yapılacak itirazlarda takip edilecek yargısal denetim usulü hususunda düzenleme yapılıyor.

İnternet ortamında işlenen suça konu yayınların içerik veya yer sağlayıcısının belirlenmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı verilebilecek katalog suçlarda, yurt içi-yurt dışı ayrımı kaldırılıyor.

Kanunla düzenlenen sosyal ağ sağlayıcıların yükümlülük ve sorumluluklarına yönelik; muhataplık ilişkisinin güçlendirilmesi, raporlama yükümlülüğünün kapsamının genişletilmesi, çocuklara yönelik uygulamalar konusunda ayrıştırılmış hizmet sunumunun sağlanması, yargı mercilerinin bilgi taleplerine süresinde ve doğrudan cevap verilmesi, kullanıcı haklarının korunması, kamu güvenliğini ve kamu sağlığını etkileyen olağanüstü durumlarda kriz planı oluşturarak etkin önlemler alınması gibi hususlarda Avrupa Birliği'ndeki regülasyonlara ilişkin gelişmeler de göz önünde bulundurularak ilave düzenlemeler yapılıyor.

BİR YILDAN ÜÇ YILA KADAR HAPİS CEZASI

Teklifle; sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymak suç olarak düzenleniyor. Endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacak.

BTK'YA YETKİ VERİLİYOR

Ayrıca, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'nda öngörülen değişikliklerle; şebekeler üstü (Over The Top (OTT) – İnternet Tabanlı) hizmetler teklifle tanımlanıyor. Türkiye'deki herhangi bir mevzuata tabi tutulmadan sunulan bu hizmetler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yetkilendirilen ve benzer hizmeti sunan işletmeciler açısından haksız rekabet oluşturduğu için BTK'ya bu hizmetlere ilişkin gerekli düzenlemeleri yapma ve ilgili tedbirleri alma hususunda yetki veriliyor. Böylelikle, BTK tarafından yetkilendirilen işletmecilerin, ilgili mevzuat çerçevesinde kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesini teminen tüketici hakları, kişisel verilerin korunması, hizmet kalitesi, raporlama, mali yükümlülükler gibi bazı yükümlülüklere tabi tutulması amaçlanıyor.

‘FAİLDE ÖZEL KAST, GERÇEĞE AYKIRI BİLGİDE ÖZEL NİTELİK VE EYLEMDE ELVERİŞLİLİK ARANACAK'

Değişiklik teklifiyle, yalan haberin vardığı nokta ve etkileri dikkate alınarak dezenformasyonla mücadele kapsamında bir taraftan idari tedbirler güçlendirilirken diğer taraftan 5237 sayılı Kanunun ‘Kamu Barışına Karşı Suçlar' bölümünde ‘Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' başlığıyla müstakil bir suç ihdas ediliyor. Bu doğrultuda, sırf halk arasında endişe, panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilginin, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayılması suç olarak düzenleniyor. Böylelikle failde özel kast, gerçeğe aykırı bilgide özel nitelik ve eylemde elverişlilik aranacak. Teklifle; internet haber sitelerinde cevap ve düzeltme hakları açık bir şekilde teminat altına alınıyor ve içeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında da düzeltme ve cevap metninin bir hafta süre ile yayınlanmaya devam edileceği belirleniyor.

BASIN KARTLARINA DÜZENLEME

Teklifle; yargı kararları doğrultusunda basın kartının basın ve ifade özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartının kimlere verileceği kanunla yeniden düzenleniyor. Bu çerçevede; yargı kararları doğrultusunda basın kartının, basın ve ifade özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartı verilecek kişilerde aranacak şartların kanunla düzenlenmesi öngörülüyor.

Yabancı medya mensuplarının basın kartını hangi şartlarda alacağı düzenlenerek, basın kartı alım işlemlerinde karşılıklılık esasının da gözetileceği hüküm altına alınıyor. Basın kartı başvurularını değerlendirecek komisyonun kimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, görev süresi ile komisyonun başvuru sahibinin niteliklerini, mesleki çalışmalarını, eserlerini, ödüllerini değerlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağını takdir edecek.

BASIN KARTI İLKELERİNE UYMAYANLARIN KARTI İPTAL EDİLECEK

Basın kartı sahibinin, sahip olması gereken nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması halinde bu durumda Komisyon değerlendirmesine gerek kalmadığından basın kartının Başkanlıkça iptal edilmesi öngörülüyor. Basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Komisyon kararıyla iptal edilmesi düzenleniyor.

ADLİ SİCİL KAYDI ÖNEMLİ OLACAK

Basın kartı sahibinin, gerekli nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması neticesinde basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basın ahlak esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması neticesinde iptal edilmesi halinde ise beş yıl süre boyunca yeniden basın kartı düzenlenemeyeceği hüküm altına alınıyor.

Adli sicil kaydında basın kartı verilmesine engel bir suçtan mahkumiyeti bulunan kişilere bu mahkumiyetler adli sicil kaydından silinmedikçe veya yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyecek.

Basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, kontenjanlar, komisyon üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgeler kaşkanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Basın kartı sahiplerinin kazanılmış haklarını korumak amacıyla düzenleme yapılıyor.

İNTERNET HABER SİTELERİ SÜRELİ YAYIN KAPSAMINA ALINIYOR

Değişiklik teklifiyle, internet haber siteleri süreli yayın kapsamına alınıyor. Böylelikle, internet haber siteleri de ilanlardan yararlanabilecek.