AKP iktidarının eğitim ve ekonomi politikaları öğrencilerin üniversiteden umutlarını kesmesine neden oluyor. Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) açıkladığı veriler ise bunu doğrulayacak nitelikte oldu.
YÖK’ün güncel öğrenci ve akademisyen istatistiklerine göre yükseköğretime kayıtlı öğrenci sayısı geçen yıla göre yüzde 5 oranında azaldı. 2023-2024 eğitim öğretim döneminde örgün, açık ve uzaktan öğretim dahil olmak üzere toplamda 7 milyon 81 bin 289 öğrenci bulunurken bu yıl bu sayı 6 milyon 715 bin 761 oldu. Buna göre geçen yıla kıyasla 2024-2025 eğitim öğretim döneminde yükseköğretime kayıtlı öğrenci sayısı 366 bin 128 kişi azaldı.
Örgün öğretimde kayıtlı 3 milyon 714 bin 449 öğrencinin 2 milyon 571 bin 297’si lisans, 1 milyon 143 bin 152’si önlisans programlarında öğrenim görüyor.
UZAKTAN EĞİTİMDE ARTIŞ
Tablo bu şekildeyken açık ve uzaktan öğretime kayıtlı öğrenci sayısı önceki yıla kıyasla artış gösterdi. Buna göre 2023-2024 akademik yılında açık ve uzaktan öğretime kayıtlı öğrenci sayısı 2 milyon 927 bin 308 olurken bu sayısı bu yıl 173 bin kişi arttı. Buna göre 2024-2025 akademik yılında açık ve uzaktan öğretime kayıtlı öğrenci sayısı 3 milyon bin 312 oldu. Bunun 1 milyon 921 bin 32’si önlisans, 1 milyon 80 bin 280’i ise lisans programlarında öğrenimine devam ediyor.
EBELİK İLK SIRADA
Uygulamalı eğitim veren programlarda öğrenim gören öğrenci sayısı 2 milyon 9 bin 572’ye ulaştı. Bunlardan 1 milyon 179 bin 435’i lisans, 830 bin 137’si önlisans düzeyinde öğrenim görüyor.
Lisans düzeyindeki uygulamalı programlar içerisinde en fazla öğrenci 132 bin 1 ile Tıp olurken, onu 89 bin 570 öğrenci ile Hemşirelik ve 87 bin 788 öğrenci ile Bilgisayar Mühendisliği takip ediyor.
Verilere göre, kadınlar özellikle sağlık alanındaki uygulamalı programlara yoğun ilgi gösteriyor. 2025 YKS’de kadın adayların en çok tercih ettiği lisans programı Ebelik, önlisans programı ise Tıbbi Sekreterlik oldu. Bu yıl ilk kez açılan “Tele-Sağlık Teknikerliği” ve “Tıbbi Veri İşleme Teknikerliği” ön lisans programları, alanında en çok kadın öğrenciye sahip bölümler arasında yer aldı.
“Artan genç işsizlik bir yandan öğrencileri meslek sahibi olmak hedefiyle okumaya mecbur bırakırken diğer yandan aynı yoksulluk gençleri bu hedeflerinden vazgeçiriyor. YÖK’ün bir önceki verileri okul terkinde veya kayıt yaptırıp gitmeyenlerin oranındaki artışını ortaya koymuştu. Bu veriler üzerine yapılan araştırma ise bu okul terkinin ardında çok büyük oranda ekonomik sebeplerin yattığını ortaya koydu. Okul terki yapan veya kayıt yapıp gitmeyenlerin hangi sosyal sınıftan olduğuna bakıldığında asıl sebep karşımıza çıkıyor.
Ancak tek neden bu değil. Ülkede işsizlerin çok önemli bir bölümü üniversite mezunu. Tıp alanı dışında hiçbir meslek grubunda üniversiteden sonra o alanda istihdam yapılıp yapılmayacağının garantisi yok. Örneğin eğitim fakültelerinden mezun yaklaşık 1 milyon öğretmenin ataması yapılmadı. Tüm bunlar göz önünde bulundurulunca gençler, ‘5 yıl okuyacağım, ailem ekonomik olarak bana destek olmak durumunda kalacak ve sonunda işsiz kalacağım. Şu andan bir farkı olmayacak, aksine zaman kaybetmiş olacağım’ şeklinde düşünüyor. Bu nedenle okulu bırakıp mavi yakalı olarak çalışıyorlar. Açık ve uzaktan eğitim alan öğrencilerin rakamlarındaki artış da azımsanmayacak şekilde arttı. Bu da, ‘Okulumu bırakmamış olayım ama bir yandan da çalışmak zorundayım’ denkleminin sonucu. Bunun da ardında bir geleceksizlik ve yoksulluk yatıyor.
“Sağlık bilimleri en iyi atamaların olduğu alan haline gelmeye başlayınca daha düşük puana sahip gruplar bu alanları tercih etmeye başladı. Özellikle daha güvenli meslekler olduğu düşünülmesi sebebiyle sağlık bilimleri alanındaki bölümlerin tercihinde artış yaşanabiliyor. Öğrenciler aynı zamanda kamuda daha iyi çalışma koşullarına sahip olacaklarını düşünüyor. Bu nedenle burada tercihlerde buraya yönelim oluyor. Özetle hemşirelik ve ebelik gibi sağlık bilimleri bölümlerinin daha çok tercih edilmesindeki sebep, atama ve istihdama geçişin görece daha kolay olması. Ancak bu sayısal ağırlıklı öğrenciler için geçerli. Eşit ağırlık ve sözel ağırlıklı öğrencilerde bu tarih, iktisat, işletme veya coğrafya tercih edebiliyor.”
2 milyon ikinci üniversitesini okuyor
Yükseköğretime kayıtlı 6 milyon 715 bin 761 öğrenci bulunuyor. İkinci üniversitesini okuyan 1 milyon 961 bin 195 öğrenci hariç tutulduğunda, güncel öğrenci sayısı 4 milyon 754 bin 566. Bu öğrencilerin lisans programlarına göre dağılımı şu şekilde:
•Lisans programına kayıtlı öğrenci sayısı: 3 milyon 20 bin 35
•Önlisans programına kayıtlı öğrenci sayısı: 1 milyon 734 bin 531
İkinci üniversitesini okuyan 1 milyon 961 bin 195 öğrencinin lisans programlarına göre dağılımı şu şekilde:
•Lisans programına kayıtlı öğrenci sayısı: 631 bin 542
•Önlisans programına kayıtlı öğrenci sayısı: 1 milyon 329 bin 653