Hayat Pahalılığı Bayramı da Bitirdi

Şeker Bayramı yarın başlıyor. Ancak mevcut ekonomik kriz şartlarında yurttaşların eskisi gibi bayram alışverişi yapabilmesi imkânsıza yakın durumda. İstanbul’un sembolik alışveriş yerlerinden olan Mısır Çarşısı’nda esnaf sinek avlıyor. Ramazan ayı boyunca işlerin kesat olduğunu söyleyen Mısır Çarşısı esnafı, bayram öncesi de satışların artmadığını söylüyor.

Esnafın aktardığına göre artık halkın ne ‘bayram alışverişi’ gibi bir gündemi var ne de bu bayram alışverişini karşılayabilecek bütçesi. Halkın uzun süredir Mısır Çarşısı’ndan alışveriş yapamadığını kaydeden esnaf, turistlerin de artık kendilerinden bir şey satın almadıklarını da kaydetti.

MÜŞTERİ KAYBEDİYORUZ

Satışların düşüklüğünden dem vuran Mısır Çarşısı esnafı, yaşadıkları kötü gidişatın yalnızca bu döneme özgü olmadığını derinleşen ekonomik krizle beraber günden güne müşteri kaybettiklerini vurguladı.

“Bak çarşıdaki esnafların haline, hepimiz dükkân önlerinde nöbet tutuyoruz müşteri çekmek için” diyen bir esnaf, turistler olmasa kepenk kapatacak hâle geleceklerini de belirtti. Kendisinin de alışverişe çıkamayan yurttaşlardan çok da farklı bir durumda olmadığını ifade ederek, “Evden bile çıkamaz olduk, çıktım mı para harcıyoruz” dedi ve sözlerine şöyle devam etti: “Hurmanın kilosu 700 lira. Bir kilo dediğinden 25 tane hurma ya çıkar ya çıkmaz. Sen alabilir misin? Ramazan’da insanlar bir pidenin fiyatı iki ekmeğe denk düşüyor diye pide alamadı, kim şimdi baklavalı lokumlu bayram alışverişini nasıl yapsın?”

Esnaf, tarihi çarşıya turistik ilgi yoğun olsa da mevcut kalabalığın “kuru kalabalık” olduğunu kaydederken şunları ekledi: “Ramazan durgun geçti, turist gezmesine geziyor ama alışveriş yapmıyor. Kuru kalabalık yani. Zaten bayramlar da eskisi gibi değil, herkes tatile gitti şimdi. Kimse kalmadı ki İstanbul’da.”

Müşterilerinin tamamen turistlerden oluşmaya başladığını belirten bir diğer esnaf ise yerli halkın Mısır Çarşısı’ndan alışveriş yapabilecek ekonomik güce sahip olmadığını, onun yerine çarşının dışında yer alan dükkânları tercih ettiğini kaydetti. Buradaki esnafların sattığı gıdaların yer yer çarşıdakinin yarısı fiyatına gelebildiğini ifade etti. Aradaki fiyat farkının bu denli olmasının nedenini ise şöyle açıkladı: “Onlar örneğin fıstığı daha az olan baklavaları da satıyor. Kimi ürünlerinin ise glikozu bizimkine oranla daha fazla oluyor. Yurttaşın ise neredeyse seçim hakkı kalmadı, mecburen hangisi uygunsa onu alıyor.”

Mısır Çarşısı’nda fıstıklı baklavanın kilosu 600 liradan başlayıp kimi dükkânlarda baklavanın çeşidine de göre 1.200 liraya kadar çıkıyor. Kilo lokumun fiyatı ise genelde 600 lira bandında seyrediyor. Mısır Çarşısı’nın hemen dışında yer alan dükkânlarda ise bu fiyatlar neredeyse yarıya iniyor. Çarşı içinde yoğun bir turist kalabalığı hâkimken çarşının dışındaki bu dükkânların müşterilerini yerli halk oluşturuyor. Yine de bayram alışverişi yapan kişi sayısı oldukça az, ellerdeki poşetler boş.

ŞEKER BİLE GETİRMEDİK

Mısır Çarşısı esnaflarından Uğur Aksüz ise pandemiden bu yana alım gücünün iyice azaldığını ve bu düşüşün alışverişlere yansıyışının yakıcı etkileri olduğunu kaydetti. Müşteri sayısı ve cironun her geçen yıl daha da düştüğünü belirten Akyüz “Zaten alırsa turist alıyor, artık iş öyle bir boyuta ulaştı ki biz yerel halkı hedefleyen gıdalar getirmez olduk. Bayram şekeri satmıyoruz mesela. Çünkü biliyoruz ki halk bayram alışverişi yapmaya Mısır Çarşısı’na gelmeyecek” dedi. Müşteri profilindeki bu değişimin son 7 yılda dramatik bir şekilde hissedildiğini söylerken Mısır Çarşısı’nın neredeyse tamamen turistlerden oluşan müşteri kimliğinin 20 yılda oturduğunu ifade etti. “Biz satışlarımızın %80’inde turistleri hedefliyoruz. Çarşı genelinde de durum bu. Yalnızca bayramda da değil, halk artık bizden alışveriş yapamaz oldu” diye konuştu.

HALKIN EN BÜYÜK DERDİ YÜKSEK FİYATLAR

Bayram alışverişine çıkan yurttaşlar, hayat pahalılığından dert yandı. Ankara’ya çalışmaya gelen inşaat işçisi Cengiz Çelik, “Maalesef biz bayram yapamıyoruz. Eskiden ben 600 liraya çalışıyordum. Bayram alışverişi yapıyordum, çocuklarım için harcama yapıyordum” diye sitem etti. Alım gücünün düşmesini tepki gösteren esnaf Yunus Ercan, “Çarşıya bak, kimsenin elinde poşet yok. Ne ile alacak? Bayram gelmiş, 4 kişilik bir ailenin giyimi sadece 10 bin lira. Bu saatten sonra sadece kendi karnını doyurabilirsin. Bu devirde bir şeyler almak artık hayal. Sadece günlük yaşıyorsun. Yazık, bu insanlara yazık. İnşallah bu gider yerine başka biri gelir. Tek dileğimiz bu” dedi.

Emekli bir vatandaş ise “Bayram alışverişine çıksak 3 bin liradan aşağı değil. Ne ile alacağız? En kötü şeker 100 lira. Önceden alıyorduk, para kıymetliydi. Şimdi maaşım 10 bin lira. Ne ile geçineceğim” diye feryat etti. Esnaf Mustafa Bilge, "Eski ramazanlarda burası kalabalıktan geçilmiyordu. Şimdi ise kuru kalabalık var. Millet dolaşmaya gelmiş. Şimdi insanlar 10 tane market dolaşıyor hangisi ucuzsa oradan alıyor" ifadelerini kullandı.