Kurban Bayramı önümüzdeki ay olacak. Bayram öncesi fiyatlar kurban kesmek isteyenleri düşündürürken, bu ortamdan faydalanıp fiyatları yukarı çekmek isteyenler mercek altında.
Yine damacana sularda yapılan artışlar da yakın takipte.
Bu kapsamda, Rekabet Kurulu, Erikli Su'ya 21.1 milyon lira, Pınar Su'ya ise yaklaşık 4.9 milyon lira olmak üzere iki piyasa devine toplamda 26 milyon idari para cezası verilmesine hükmetti.
Daha önce Ramazan ayında piyasaya uygun fiyatlı et sağlanmasına rağmen saptanan usulsüz fiyat artışlarına yönelik yaptırımlar uygulanmıştı. Şimdiyse Kurban Bayramı öncesinde de benzer bir manipülasyonun olmaması için sahada ekipler kontrollerine devam ediyor. Bir diğer yandan Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yerli üretimi artıracak besilik hayvan temini çalışmaları sürüyor.
SU FİYATI NASIL ARTIYOR?
Su fiyatları da benzer bir artışla piyasayı dalgalandırıyor. 19 litrelik damacana su fiyatları 104 liradan 195 liraya kadar çıkıyor.
Milliyet'ten Duygu Erdoğan'a konuşan Ambalajlı Su üreticileri Derneği (SUDER) Başkanı Yaşabey Kalebaşı, rekabeti bozacak bilgi paylaşımı nedeniyle ceza kesilen markalarda yaşanan olayın spesifik olduğunu belirtirken, oldukça yoğun bir marka ağına sahip su sektöründe tekelleşme ya da benzeri bir hareketin mümkün olamayacağını vurguladı.
Kalebaşı, şunları söyledi:
"Sağlık Bakanlığı'na kayıtlı üretim yapan 390 marka var. Avrupa geneline bakınca da bizdeki fiyatlar rekabetçi. Bir çalışan günde ortalama 40 damacana taşır. Maaşı ise 30-40 bin liradır. 10 bin lira da aracın yakıtıdır. Yani sadece dağıtım maliyeti 45-50 lira. Suyun bayilere iletilmesi maliyeti de 25-30 lira. Buna bayi marjı ve başka masraflar eklenmeden bile sadece taşıma/ulaşım buraya çıkıyor. Hizmet bedeli oldukça yüksek"
ETDE ÜRETİM KRİZİ
Et fiyatları da yakından takip edilirken, dönem dönem yükselmesi ile dikkat çekiyor.
Mevcutta dana kıymalık et 590 lira ile 630 lira arasında; dana kuş-başı 680/730 lira arasında satılıyor. Kuzu ürünlerinde ise 850 liradan başlayan fiyat 1200 lirayı aşıyor.
"İTHALATI BİTİRMELİYİZ"
Türkiye Kasaplar, Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, et üretimindeki azalmayı anlamak için özellikle çiğ süt fiyatlarını işaret etti.
Yardımcı şöyle konuştu:
"Anaç hayvan yani inekler son birkaç yıldır çiğ süt fiyatlarının oldukça düşük seyretmesinden dolayı kesildi. Bu azalış verilere ancak zamanla yansıyor. Bir üretici eğer hayvancılığı bırakırsa onu döndürmenin imkanı yoktur, çünkü çok zordur. Yeniden tarlaya ekime başlamak ile yeniden ahıra girmek aynı şey değil."
Çiğ süt üretim istatistiklerine bakıldığında inek sütü üretimi de yüzde 5.4 azaldı. Ocak ayından bu yana çiğ süt için üreticiye 17.5 lira veriliyor. Oysa maliyetin 21 lira seviyesine geldiği ifade ediliyor.
Osman Yardımcı sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bakanlığa 'sektör 15 lira versin, devlet de 10 lira vererek desteklesin' demiştik. Böyle olsaydı şimdi üretim rekorumuz vardı. Üretmeden tüketmek mümkün değil. Örneğin normalda sadece 300 bin buzağı anne karnında ölürdü. Türk veterinerler aşı geliştirdi ve 200 binini yaşattı. Bakın bu bizi ithalattan kurtaracak bir iyiliktir. Bunun gibi ithalatı bitirecek sistemler üzerinde çalışmalıyız. Besici destekleri var ama keske yem fiyatı, maliyet artmasa da destek de olmasa. Hayvancılık çok zor. Geriye dönüş zor. Acilen bu alanı toparlamalıyız"
Küçükbaş ve büyükbaş hayvan varlığında bir sorun olmadığını söyleyene Yardımcı şunları kaydetti:
"Kurban Bayramı için hazırız. Hayvan varlığımız oldukça iyi durumda. Tek endişemiz spekülatörler. Parayı ülkesinden daha çok seven bu tüccarların bir hareketi bile piyasayı yukarı taşıyor. Şu anda stabil giden koşulları bakanlıklar da sürekli denetimle korumaya çalışıyor."