Ankara'da Özel Halk Otobüsleri İçin Yeni Öneri

Tüketici Hakları Derneği, bugün ABB önünde ÖHO’ların kamulaştırılması için basın açıklaması yaptı. Açıklamaya, Tüketici Hakları Derneği üyeleri, emekli ve 65 yaş üstü yurttaşlar, gençler katıldı. Basın açıklamasını okuyan Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, şöyle konuştu:

“ANKARA'DA ULAŞIM HEM KARMAŞIK BİR YAPIYA SAHİP OLMASI NEDENİYLE SÜREKLİ OLARAK KIZILAY AKTARMALI GERÇEKLEŞME DURUMUNDA KALMAKTADIR”

“Ankara'da ulaşım sorunu geçtiğimiz haftalarda, özel halk otobüsleri şoförlerinin 65 yaş üstü ve ücretsiz geçiş hakkı olan yolcuları taşımak istememesi, otobüse almaması üzerine yeniden tartışılmaya başlandı. Ankara'nın sorunları konuşulmaya başlandığında ulaşım sorunu ilk sıralarda gelmektedir. Ankara'da ulaşım hem karmaşık bir yapıya sahip olması nedeniyle sürekli olarak Kızılay aktarmalı gerçekleşme durumunda kalmaktadır. Hem de vatandaşın cebine ciddi bir yük oluşturacak şekilde pahalıdır. Benzer sorunlar diğer kentlerimizde de yaşanmaktadır.

“ANKARA'DA ULAŞIM SİSTEMİ MEVCUT HALİYLE BİR KAMU HİZMETİ DEĞİL, KAR ODAKLI BİR ALAN HALİNE GELMİŞTİR”

Bu sorunun nedeni olarak maaliyet artışı gösterilmekte ve mevcut belediye yönetimi de aynı nedeni ileri sürmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi seçildiği günden bugüne üç defa zam yapmıştır. Ulaşımın temel girdilerinin maliyeti her geçen gün artmaktadır. Benzin ve mazot fiyatları iktidarın vergi politikalarının da etkisiyle sürekli yükselmektedir. Ancak, Ankara'nın ulaşım sorununda vatandaşın aleyhine olan adımların atılmasının tek nedeni bu değildir. Ankara'da şehir içi ulaşım sisteminde özel halk otobüsleri denilen ve kamu hizmetinden ziyade kar odaklı bir şekilde hareket eden ulaşım araçlarının ciddi bir ağırlığı vardır. Yani, Ankara'da ulaşım sistemi mevcut haliyle bir kamu hizmeti değil, kar odaklı bir alan haline gelmiştir.

“KAMUSAL BİR HAK OLARAK ELE ALINMASI GEREKEN ULAŞIMIN TAMAMI BELEDİYEYE AİT OLSA BU SORUNLARIN ÖNEMLİ BİR KISMI ÇOK DAHA KOLAY ÇÖZÜLEBİLECEKTİR”

Ankara'da dolmuşların da içinde yer aldığı 2932 özel toplu ulaşım aracı en yoğun hatlarda çalışırken, EGO otobüsleri en düşük yoğunluğa sahip hatlarda çalışmaktadır. Bu durum da yurttaşların ulaşıma ödediği ücretler üzerinden büyük bir rant alanı yaratmaktadır. Buna rağmen, Ankara Büyükşehir Belediyesi ‘Gelir Desteği’ adı altında özel halk otobüslerine kaynak aktarmaktadır. Halbuki, kamusal bir hak olarak ele alınması gereken ulaşımın tamamı Belediyeye ait olsa, ortaya çıkan kaynaklar fahiş karlar haline gelmek yerine ulaşım hakkını daha nitelikli hale getirmek için kullanılsa bu sorunların önemli bir kısmı çok daha kolay çözülebilecektir.

“ÖZEL HALK OTOBÜSLERİ BAŞTA OLMAK ÜZERE, TÜM ÜLKEDE ŞEHİR İÇİ ULAŞIM SİSTEMİ KAMULAŞTIRILMALIDIR”

Tam da bu yüzden diyoruz ki; özel halk otobüsleri başta olmak üzere, tüm ülkede şehir içi ulaşım sistemi kamulaştırılmalıdır. Zaten, son süreçte yaşanan karşılıklı açıklamalarla devam eden görüş ayrılıklarında da bu durum dile getirilmiştir. Bizler, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin bu fırsatı değerlendirmesini, ulaşımın kamulaştırılması gerektiğini Ankaralı yurttaşlar, yolcular olarak söylüyoruz ve istiyoruz. Aynı şekilde, benzeri sorunların yaşandığı diğer tüm kentlerde şehir içi ulaşımın kamulaştırılması konusunda belediye yönetimlerine çağrıda bulunuyoruz.

“ULAŞIM HAKTIR, HAKKIMIZI İSTİYORUZ”

Çünkü biliyoruz ki, geçici çözümler çözüm değildir. Bugün belki ortaya atılacak kısmi bir çözümle ya da yaratılan kaynakla mevcut gerginlik yatıştırılabilir. Ancak, ilerleyen süreçlerde benzeri sorunların yaşanmama garantisi yoktur. Dolayısıyla, şehir içi ulaşımın kamulaştırılması kalıcı bir çözüm olacaktır. Bununla birlikte, özel halk otobüslerinin şoförlerinin de mağdur olmaması için Ankara Büyükşehir Belediyesi bünyesinde çalışmaya devam etme imkânı sağlanabilir. Aynı uygulama, şehir içi ulaşımın kamulaştırılacağı diğer belediyelerde de yapılabilir. Kamu kaynaklarıyla kamusal bir hizmet olması gereken ulaşım sistemi içindeki özel kesimleri sübvanse etmek bu kesimleri tatmin etmediği gibi, kalitesiz hizmet vermelerine de yol açmaktadır. Oysa, kamulaştırma yoluyla, 65 yaş üstü yurttaşlarımızın ve parasız ulaşım hakkından yararlanması ön görülen kesimlerin bu hakkı sekteye uğramadan çok daha nitelikli ve çok daha ucuz bir şekilde hayata geçirilecektir. Ulaşım haktır, hakkımızı istiyoruz.

Tüm Emekliler Sendikası Altındağ Şube Yönetim Kurulu üyesi Selma Solmaz, şunları söyledi:

“İMKÂNIMIZ OLMADIĞI İÇİN BİZ DEVLETE SIĞINIYORUZ. BU ÖZEL HALK OTOBÜSLERİNİ KAMULAŞTIRSIN VE BİZE DEVLET İMKANINI SUNSUN”

“Bu konuda Mansur Yavaş’a çok teşekkür ediyoruz. Mansur Yavaş, bu konuda halkın yanında. Özel halk otobüsü şoförleri biz arabaya binerken hep arkamızdan hakaret edici, bizi incitici, kırıcı sözler söylüyorlardı. Bizim çevremizde sadece ÖHO’larla gelebiliyoruz. Belediye otobüsüne gitmemiz için baya bir yol yürümemiz gerekiyor. O yürüdüğümüz yolda da biz zaten dizlerimizden rahatsızız. Zaten yürüyemediğimiz için otobüse biniyoruz. Bizim imkânımız olsa, kendi özel arabamızla her yere gideriz. İmkânımız olmadığı için biz devlete sığınıyoruz. Devletin bize yardım etmesi lazım. Bu özel halk otobüslerini kamulaştırsın ve bize devlet imkanını sunsun.

“SADECE ANKARA İÇERİSİNDE DEĞİL, ŞEHİRLER ARASI İÇİN DE KART VERSİN. BİZ DİĞER ŞEHİRLER ARASI DA GEZEBİLELİM”

İstanbul’a yaşlı bakımına gidip geliyorum. Gittiğim evin karşısında Fransızlar, İngilizler, Almanlar var. Onlar emekliler. Yazları buraya geliyorlar ve gündüzleri aldıkları dairelerde durmuyorlar. Şu şehir bu şehir geziyorlar. Bizim emeklilerimize niye bu haklar tanınmıyor? Bizim emeklilerimize de tanınsın. Biz Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyız. Biz Atatürk’ün ilkelerinden hiçbir zaman sapmadık. Biz bugün namaz kılıp, Kur’an okuyorsak, ibadetlerimizi rahat rahat yapıyorsak bunları Atatürk ilkelerine borçluyuz. Atatürk bize bu hakları verdi. Osmanlı zamanında kadınların ne hükmü vardı? Şu anda yine aynı hükümleri getirmeye çalışıyorlar. Atatürk hakkında bazı laflar konuşuyorlar. Atatürk yozlaşmış İslam’ı ortadan kaldırıp gerçek İslam’ı getirmeye çalıştı. Atatürk’e biz çok şey borçluyuz. Bizim Cumhurbaşkanımız Cumhurbaşkanıysa, emeklilere sahip çıksın. Sadece Ankara içerisinde değil, şehirler arası için de kart versin. Biz diğer şehirler arası da gezebilelim. Para vermiyorsa hiç olmazsa kart versin. Aylıklarımıza zam yapmıyor. Yapmayacağını da biliyoruz. Seçim zamanı avucumuza birkaç kuruş atacak, o kadar. Bu emekliler şimdiye kadar çocuklarını okutmak için hayatlarını sarf etti. Hiç olmazsa emekliliklerinde rahat etsinler.

“65 YAŞ KARTI DEĞİL EMEKLİLİK KARTI YAPILSIN”

65 yaş kartı değil de emeklilik kartı yapılsın. Kaç tane arkadaşım babalarından, eşlerinden aylık alıyorlar. Bedava kartları ve imkanları olmadığı için Pursaklar’dan 15 kişi buraya gelemedi. Bizim sendika üyemiz o 15 kişi. Buna emeklilik kartı yapılsın. 60-65 yaş kartı değil.”

Tüm Emekliler Sendikası Altındağ Şube Başkanı Murtaza Ak, şöyle konuştu:

“BİR HALK OTOBÜSÜ SAHİBİ YOLCU BAŞINA BELEDİYEDEN 1 DOLAR PARA ALIYOR BELEDİYEDEN. BİZ BU BELEDİYENİN BÜTÇESİNİ, GELİRLERİNİ KORUMAK İSTİYORUZ”

“İnsanlar işkence çekiyor hayatlarında mutsuzlar. Nasıl mutsuz oluyorlar? Ben 15 lira ödüyorum otobüse bindiğim zaman. Ama bir halk otobüsü sahibi yolcu başına belediyeden 1 dolar para alıyor belediyeden. Biz bu belediyenin bütçesini, gelirlerini korumak istiyoruz. Bu belediye, bizim belediyemiz. Halkın belediyesi. Hiç kimse benim hakkımı buradan soyguncuya, hırsıza, çapulcuya veremez. Maliyetlerin 19-20 lira olduğunu biliyoruz. 27,5 lirayı neden alıyor bu arkadaşlar? Bir de üstüne eylem yapıyorlar. Bu sözleşmelerin iptal edilip kamulaştırma yapılması lazım. Toplu taşıma kamulaştırılmalıdır. Tıpkı sosyal devlet anlayışında olduğu gibi. Sosyal devlette eğitim ve sağlık ücretsiz olur. Oysa bizim ülkemizde ticaretin, özel sektörün, vahşi kapitalizmin ‘şefkatli’ kollarına halkımızı teslim etmiş oluyoruz. Yazık oluyor. Gelecek kuşakları batırıyoruz, ülkemizi mahvediyoruz. Ahlakı bozuyoruz. Ahlak bozulunca bir daha geri gelmez.”

Tüketici Hakları Derneği üyesi Celal Karaaslan bir yurttaş şunları söyledi:

“SIKINTI ÖZELLEŞTİRMELERDEN KAYNAKLANIYOR”

“Türkiye’de bu sıkıntılar hala devam ediyor. Sadece bu Özel Halk Otobüsü işletmeciliği falan değil. Sıkıntı özelleştirmelerden kaynaklanıyor. Küresel sermaye, buradaki iş birlikçileriyle birlikte Türkiye Cumhuriyeti’nin elindeki varlıkların alınması. Sıkıntı hep burada. Bir otobüs kaç para? Öğrenci kaç para. 7.5 TL. Asgari ücret 11 bin 402 TL iken bir asgari ücretli çocuğunu nasıl okula gönderecek? Çocuğunun çantasına ne koyacak? Mümkün değil. Türkiye’de ulaşımın ücretsiz olması lazım. Köprüler, otoyollar, tüneller, hastaneler peşkeş çekilirken, sermayeye dolar üzerinden para var. Ama memuruna, öğrencisine, halkına para yok. Siyasal iktidarın, küresel sermayenin maşası olduğunu inanıyorum. Türkiye Cumhuriyeti tehlikede bunu görmüyorlar. Bu tehlikeyi herkes biliyor. Bu iktidarla bir yere gidilmez. Bunlardan iktidar da olmaz. Bunlar sadece küresel sermayenin, ABD’nin, İngiltere’nin, Avrupa’nın uşaklığından başka bir şey yapmıyorlar.”

Tüketici Hakları Derneği Çankaya Şube Başkanı Şirzad Mugan, şöyle konuştu:

“HALK OTOBÜSLERİ KAMULAŞTIRILMALIDIR. KAMU YARARINA ÇALIŞTIRILMALIDIR”

“Halk otobüslerinin işletmecileri ve şoförleri bir eğitime tabii tutulmalıdır. Otobüs duraklarında yaşlı birini gördüğü zaman tam tersi durması gerekirken bu yaşlı insanların binmemesi için durmuyorlar. Durdukları zaman da suratları, söylenmeleri olsun hakaretvari kelimeler kullanıyorlar. Birçoğuyla tartıştım. Bu işi severek yapmıyorsanız, bu işten karınız ve kazancınız yoksa kazanmıyorsanız bu işi bırakacaksınız. Devlet, 65 yaş üstüne bu hakkı verdiyse herkes bu yasaya tabii olmak zorundadır. Bu nedenle halk otobüsleri kamulaştırılmalıdır. Kamu yararına çalıştırılmalıdır. Ticaret amaçlı olmaktan çıkarılmalıdır.”