ABB Afet Daire Başkanı Özkan Erel, Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Alan ve Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürol Seyitoğlu'nun Ankara'da aktif deprem fayları ve deprem riskini gündeme getirmesinin ardından ANKA Haber Ajansı'na değerlendirmelerde bulundu.
Ankara 530 bin civarında yapı olduğunu, 2018 öncesi yapıların risk taşıdığını belirten Erel, uzmanların "çok katlı gecekondu' ifadesi kullandığını Demetevler için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na kentsel dönüşüme yönelik başvuru hazırlığında olduklarını belirtti.
"Ankara’nın da depremlerden etkilenecek bölgeleri mevcut"
Erel, özetle şunları söyledi:
"Son zamanlarda hem ülkemizde hem de Ankara’mızda meydana gelen depremlerden sonra ülkemizin gündemi sadece depremler değil, afetler oldu. Depremler ise bu afetlerin önemli bir kısmını oluşturuyor. Maalesef ülkemiz ciddi anlamda bir deprem kuşağında bulunuyor. Ülkemizin yaklaşık üçte ikisi bu anlamda risk teşkil ediyor. Deprem dışında; yağışlar, seller, taşkınlar, yangınlar. Son 2 aydır ülkemizin hemen her bölgesinde çıkan yangınlar da bunu gösteriyor. Her zaman hazır olmak zorundayız. Depremler konusunda Ankara olarak kendimizi şanslı görsek de Ankara’nın da depremlerden etkilenecek bölgeleri mevcut.
"Yaşanan depremler Bağlıca fayının canlı olduğunu gösteriyor"
Kuzey Anadolu Fay Hattı çok yakınımızda. Tuz Gölü Fay Hattı var. Bilim insanlarının son dönemde açıkladığı gibi canlı ve tehlike üretebilecek Eldivan ve Elmadağ fayları da risk taşıyor. Bu nedenle Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak sadece fayların geçtiği yerlerde değil, Ankara’nın tüm ilçelerinde ve merkezinde önlemlerimizi alıyoruz. Bilim insanlarının çalışmalarına göre Eldivan-Elmadağ fayında 6 ve üzeri büyüklükte bir deprem üretme potansiyeli bulunuyor. Elmadağ merkeze 40 km uzaklıkta olduğundan Ankara da bu depremden etkilenebilir. Bu yüzden yapı stokumuzu güçlendirmemiz ve şehrimizi dirençli hale getirmemiz gerekiyor. Bağlıca’da 2010 yılında 3,5 büyüklüğünde, 2025 yılı Ağustos ayında ise 3,2 büyüklüğünde depremler yaşandı. Büyüklük küçük olsa da bu fayın canlı olduğunu gösteriyor. Bu nedenle bilim insanlarıyla, MTA ve bakanlıkla sürekli görüşüyoruz. Başkanımız Mansur Yavaş’ın bu konuyu çok önemsemesi de Ankara için büyük bir şanstır. Ankara, aktif fayların kesişim noktalarında yer alıyor. Başkent olarak sorumluluğumuz yalnızca Ankara ile sınırlı değil. Ülkemizin herhangi bir şehrinde yaşanacak afetlere de hazır olmak zorundayız. Bu amaçla hazırlıklarımızı yaptık, çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
"Özellikle Demetevler bölgesi riskli durumda"
Ankara’nın yapı stoku da afet riskine karşı önemli bir konu. Yaklaşık 530 bin bina ve toplamda 1 milyonun üzerinde yapımız bulunuyor. 2018’den sonra yapılan yapılar Deprem Yönetmeliği'ne uygun olsa da büyük kısmı bu tarihten önce inşa edildi. Özellikle Demetevler bölgesi riskli durumda. Bilim insanlarının da belirttiği gibi 'yüksek katlı gecekondu' niteliğindeki yapılar büyük tehlike oluşturuyor. Belediyemiz bu konuda çalışmalarını sürdürüyor. Ancak kentsel dönüşüm ve riskli alan ilanı yetkisi bakanlıkta olduğu için süreç bakanlığın kararlarına bağlıdır. Mamak’ta binin üzerinde bina teslim ettik, 4 binin üzerinde binanın yapımı devam ediyor. Yeni projelerde Deprem Yönetmeliği'ne uygunluk titizlikle denetleniyor. Sonuç olarak Ankara sadece kendi güvenliği için değil, başkent olmanın sorumluluğu ile tüm ülke için afetlere karşı hazırlık yapmak zorundadır. Eğitimden altyapıya, kentsel dönüşümden uluslararası işbirliklerine kadar geniş kapsamlı çalışmalarımız bu bilinçle sürdürülmektedir.
"Kentsel dönüşüm konusunda belediyelerin yetkileri sınırlı"
Kentsel dönüşüm konusuna tekrar değinmek gerekirse; belediyemizin yetkileri sınırlıdır. Bakanlığın rezerv alan ilanı ve riskli alan kararı olmadan dönüşüm başlatılamamaktadır. Bu nedenle Demetevler bölgesinde yapılan araştırmalar ve raporlar bakanlığa iletilmek üzere hazırlanmaktadır. Bakanlık onay verdiği takdirde bu alan kentsel dönüşüme dahil edilebilecektir. Mamak bölgesinde ise kentsel dönüşüm süreci devam etmektedir. Başkanımız göreve geldikten sonra 1000’in üzerinde bina teslim edilmiş, 4 bin - 4 bin 500 civarında binanın yapımı ise sürmektedir. Bu sayede Ankara’nın daha güvenli bir yapıya kavuşması hedeflenmektedir. Belediyemiz yeni yapılaşmalarda yönetmeliklere uygunluk konusunda titiz davranmaktadır. İlçe belediyeleriyle iş birliği içinde kontroller yapılmakta, 2018 Deprem Yönetmeliği çerçevesinde binaların daha dayanıklı olması sağlanmaktadır. Ancak 2018 öncesi yapılan binaların çoğu risk teşkil etmektedir. Özellikle Demetevler gibi bölgeler kentsel dönüşümle yenilenmedikçe, çevredeki büyük fayların üretebileceği depremlerden ciddi şekilde etkilenebilir. Bu nedenle riskli bölgelerin bir an önce dönüştürülmesi gerekmektedir. Özetle; Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak sadece Ankara için değil, başkent olmanın sorumluluğuyla ülkemizin tamamı için afetlere karşı hazırlık yapıyoruz."
"Alt geçitlerde ve kritik bölgelerde uyarı sistemleri, SCADA takip sistemleri kuruldu"
Ankara Afet Başkanlığı olarak sadece depremlere yönelik değil diğer afetlere yönelikte tedbirler aldıklarını belirten Erel, şunları kaydetti:
"Ankara’da iklim değişikliğiyle birlikte yağış rejimi de değişti. Son yıllarda yaşanan seller ve taşkınlar, altyapı sorunlarını da ortaya çıkardı. ASKİ Genel Müdürlüğümüz geçmişten gelen altyapı eksikliklerini gidermek için çalışmalara başladı. Alt geçitlerde ve kritik bölgelerde uyarı sistemleri, SCADA takip sistemleri kuruldu. Önceliğimiz vatandaşın can ve mal güvenliğini sağlamak. Yangınlar konusunda da Ankara Büyükşehir Belediyesi yoğun bir çalışma yürüttü. Bu yıl yaz aylarında itfaiyemiz neredeyse her gün 100’ün üzerinde yangına müdahale etti. Ülkemizin farklı bölgelerindeki büyük yangınlarda da Ankara itfaiyesi ekipleri yer aldı. Afet İşleri Daire Başkanlığı olarak eğitimlere önem veriyoruz. Afetleri üç boyutta ele almak gerekiyor: Öncesi, sırası ve sonrası. STK’lar, apartman görevlileri, muhtarlar, çocuklar ve gençlere afet farkındalık ve ilk yardım eğitimleri veriyoruz. Okul öncesinden üniversiteye kadar her yaş grubuna uygun programlar hazırlıyoruz.
"Ankara Büyükşehir Belediyesi Afet Müdahale Planı’nı hazırladık"
Lojistik konusunda da hazırlıklarımız mevcut. 85 bin metrekarelik bir alanda, havaalanı yanında Afet Eğitim ve Lojistik Merkezi kurduk. Burada mobil mutfak, mobil fırın, mobil duş ve tuvalet, çamaşırhane, berber gibi yaşam destek üniteleri hazır durumda. Çadır, konteyner ve yaşamsal malzemeler de depolanıyor. Bu merkez hem depo hem de eğitim alanı olarak kullanılıyor. Koordinasyon merkezimizde olası bir afetin ilk dakikalarında tüm birimlerimiz harekete geçiyor. TAMP (Türkiye Afet Müdahale Planı) ve İRAP’a (İl Risk Azaltma Planı) uyumlu şekilde çalışıyoruz. Bununla birlikte Ankara Büyükşehir Belediyesi Afet Müdahale Planı’nı da hazırladık. Düzenli tatbikatlar yapıyoruz, yangın ve taşkın eylem planları da oluşturduk.
"Güney Kore ile 'Afet Master Planı', Tayvan ile ortak çalışmalar yürütüyoruz"
Su ve kuraklık konularında da çalışmalarımız var. ASKİ Genel Müdürlüğümüz kayıp-kaçak oranlarını azaltmaya yönelik büyük projeler yürütüyor. Kırsal bölgelerde göletler yapılıyor. Bu göletler hem içme ve sulama suyu sağlıyor hem de yangın söndürmede kullanılabiliyor. Uluslararası düzeyde de projelerimiz var. Güney Kore ile 'Afet Master Planı', Tayvan ile ortak çalışmalar yürütüyoruz. Avrupa Birliği desteğiyle kırsalda sel ve taşkın alanlarının tarıma kazandırılması için projeler geliştirdik. Deprem: Yapı stoğunun güçlendirilmesi, riskli alanların dönüşümü. Sel ve taşkınlar: Altyapının yenilenmesi, SCADA ve uyarı sistemleri kurulması. Yangınlar: İtfaiye kapasitesinin artırılması, kırsalda göletlerle destek sağlanması. Eğitim: Her yaş grubuna afet farkındalık eğitimleri, tatbikatlar ve uluslararası projeler. Lojistik: 85 bin metrekarelik Afet Eğitim ve Lojistik Merkezi, mobil yaşam destek üniteleri. Amacımız Ankara’yı dirençli şehir haline getirmek, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini korumak ve afetlere karşı her zaman hazırlıklı olmaktır."