Asgari ücretlinin maaşı ne kadar eridi?

Asgari ücret bu yıl gıda enflasyonundaki astronomik artışlar ve peş peşe gelen kur şokları nedeniyle her zamankinden daha önemli.

Türkiye Avrupa Birliği ülkeleri içinde en düşük asgari ücrete sahip ülkelerden biri. Ayrıca asgari ücretle çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke.

Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verilerine göre yaklaşık 20 milyon ücretli çalışanın yarısından fazlası asgari ücretli. Başka bir deyişle bu ücret artık ‘asgari‘ olmaktan çıkıp ‘ortalama‘ ücrete dönüşmüş durumda.

Yıl başında 383 dolardı

Türkiye’de net asgari ücret bu yıl başında yüzde 21.56’lık zamla 2 bin 825 TL’ye çıkmıştı. Dolar kurunun yılın başındaki seviyesi ise 7,37 liraydı.

Yani yıl başında asgari ücretlinin kazancı 383 dolara tekabül ediyordu.

Dolar, siyasetin Merkez Bankası’na müdahaleleri ve büyükelçi krizi sonrası 9,85’i aşarak tarihi zirvesini yeniledikten sonra bugün 9,54 seviyesinde hareket ediyor. Yani başka bir deyişle bugün itibarıyla asgari ücret 296 dolara kadar indi.

827 lira buhar olup uçtu

Türk Lirası’nda sene başından beri kayıp yüzde 31 seviyesinde.

Bu kayıpla birlikte asgari ücretlinin cebinden buharlaşan para da de yaklaşık 87 dolar. Yani bir asgari ücretli sene başında aldığı paradan 827 lira daha az kazanıyor.

Yüzde 20’lerdeki zam ne kadar telafi eder?

Merkez Bankası son olarak geçtiğimiz günlerde 2021 enflasyon tahminini yüzde 14,1’den yüzde 18,4’e çıkardı.

İktidarın önümüzdeki üç yılın yol haritasını çizdiği Orta Vadeli Program’a ise yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 16,2.

Bu yıl asgari ücrete beklenen zammın kamuoyu baskısıyla yüzde 20’lerin üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Referans olarak kabul edilebilecek yüzde 22’lik zam durumunda bile 2022 yılında net asgari ücret 3 bin 446 lira olacak. Bu rakamın bugünkü kur karşılığı ise 361 dolar.

Yani sene başında 383 dolar kazanan bir asgari ücretli yüzde 22’lik zamla bile hala yıl başına göre 22 dolar daha az kazanmış olacak.

Mevcut kurla sene başında kazanılan paranın kazanılması için ise asgari ücrete en az 840 lira zam gerekli.

2016’dan beri neredeyse yarısı gitti

2002’de iktidara geçen AKP döneminde asgari ücretin dolar bazında en yüksek seviyeye ulaştığı yıl 2016 oldu. 2016’da 1300 TL net asgari ücret ile 3,02 TL kurundan 430 dolar alınabiliyordu.

Son beş yılda asgari ücret bugünkü dolar kuruyla yüzde 45’in üstünde erimiş oldu.

Yıllara göre asgari ücret 2016: 430 dolar 2017: 386 dolar 2018: 333 dolar 2019: 356 dolar 2020: 390 dolar 2021 Ocak: 383 dolar 2021 Kasım: 296 dolar Asgari ücret açlık sınırının 224 lira altında

Asgari ücret görüşmeleri yaklaşırken AKP cephesinden ise genel olarak ‘insani seviye‘ vurgulu açıklamalar geliyor. Ancak insani seviyenin ne olacağı konusunda henüz kayda değer bir oran verilmiş değil.

Türk-İş geçtiğimiz hafta dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarını (açlık sınırı) 3 bin 49 TL olarak açıklamıştı. Gıda harcamasıyla birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 10 bin lirayı aştı.

Şu anki mevcut asgari ücret ise açlık sınırından bile 224 lira daha aşağıda.